donderdag 5 maart 2015

Een eenzaam proces

Langzaam trekt de mist op in de Creuse, verdwijnt het grauwe gordijn waarvan ik het gevoel had dat dit zo langzamerhand in mijn hoofd getrokken was. Alsof ik gevangen zat in een grijze wereld, met beperkte bewegingsruimte en zonder uitgang.
"L'hiver est dur", de winter is zwaar, waarschuwden de mensen toen we hier kwamen wonen. Voor het eerst sinds we in Frankrijk wonen heb ik het deze winter koud gehad, ondanks twee goed draaiende houtkachels. Wat ik eerst zo romantisch vond, dat heerlijk ruikende eikenhout, is nu iedere ochtend een moetje geworden. Het bij elkaar schrapen van de koolresten, naar buiten met een oud vest aan, aanmaakhoutjes halen in de schuur, papier bij elkaar frommelen, beetje karton erbovenop, de aanmaakhoutjes. Yeah, we hebben vuur. Voor Een Hele Dag. Morgenvroeg begint dit ritueel opnieuw.
Het werk dat verricht moet worden om een warm huis te hebben, is leuk als je de tijd aan jezelf hebt. Toen we hier drie jaar geleden onze koffers uitpakten, hadden we nauwelijks verplichtingen en alle tijd om te sprokkelen. Inmiddels werken we heel hard voor een bestaan en voelt het ronduit oncomfortabel om moe thuis te komen in een koud huis, en je eigenlijk wilt neerploffen op de bank, met een kopje thee.
Waar er in Nederland iedere maand een fijn bedrag op onze rekeningen werd bijgeschreven, moeten we hier iedere euro zelf verdienen. Onze weg zien te vinden in het zelfstandig ondernemerschap. In crisistijd in de Creuse. Waar mensen zijn gaan wonen, zo lijkt het soms, om geen geld uit te geven (en dus ook geen inkomen te vergaren). Mensen die leven van landbouwsubsidies, van eigen moestuintjes, van de kinderbijslag, simpelweg van heel weinig geld. Gelukkig is er genoeg import die graag de portemonnee trekt voor een vakman, al zal het geld hier nooit zo rijkelijk vloeien als aan de Franse Rivièra. Dat hoeft ook niet. Rob blijkt in Nederland een goede commerciële en technische basis te hebben gelegd voor zijn werk hier. Hij blijkt bedreven in het zoeken naar creatieve oplossingen en denkt mee met zijn klanten. Dat wordt gewaardeerd, en zijn agenda is vol de komende tijd.
Hoe langer we in Frankrijk wonen, hoe verder Nederland van ons af lijkt te drijven. Begint het steeds meer door te dringen dat we hier echt wonen, hier zijn, iedere dag, hier blijven. Dat onze ouders ouder worden, het gemis groter. Wat betekenen sommige vriendschappen uit Nederland nog als je elkaar al zo lang niet meer gezien hebt en alleen af en toe een duimpje opsteekt op internet? Emigreren is zo enorm ingrijpend, er verandert zoveel om je heen, dat het moeilijk is uit te leggen aan de achterblijvers. Dan pak je de telefoon, om 'm twee seconden later toch maar weer neer te leggen. 'Uit het oog, uit het hart.' Werkt het echt zo? Emigreren is een eenzaam proces.
In Nederland was ik redelijk duidelijk te plaatsen. Brabantse roots, opgeleid tot journaliste, een sociaal, ondernemend, reislustig en avontuurlijk type, met veel interesses en een uitgebreide vriendenkring, die op latere leeftijd alsnog 'het potje op het dekseltje' vond en twee kinderen kreeg. Maar wie ben ik hier eigenlijk? Bij welke stroming hoor ik thuis? Als ik de bevolking van de Creuse in groepen zou moeten indelen, kom ik tot het volgende. De geboren en getogen Creusois, de boeren, burgers en buitenlui, de bejaardenverzorgsters, de gemeenteambtenaren, die weliswaar over het algemeen heel vriendelijk zijn, maar zachtjes uitgedrukt niet erg spraakzaam en niet overdreven geïnteresseerd in nieuwkomers als wij, uitzonderingen daargelaten.
De Franse import: Jongeren die de drukte van de grote Franse steden ontvlucht zijn, hier een goedkoop, granieten huisje of Mongoolse yurt betrekken met wat land en de kost verdienen als schapenhouder, meubelmaker of leraar. Zij zijn voor de gemiddelde Creusois overigens net zo vreemd en anders als wijzelf, maar spreken in ieder geval dezelfde taal.
Van de buitenlanders, veelal Engelsen, Nederlanders en Belgen, vormen de pensionado's de grootste groep. (Semi-)gepensioneerden die al dan niet permanent hier wonen, waarbij een chambre d'hotes of gite het inkomen soms aanvult. Ze vullen hun dagen met klussen in en om het huis, wandelen, schilderen, koken, breien, en zich verhouden tot andere pensionado's om over al deze bezigheden (en de kleinkinderen) van gedachten te wisselen. Ingedeeld per taalgroep. De Engelsen met de Engelsen, de Nederlanders met de Nederlanders. De Belgen wandelen er een beetje tussendoor. 
Dan heb je de die hard zelfvoorzienenden, vegetariërs of veganisten, die zelf stroom opwekken met watermolentjes en zonnepanelen, een mega moestuin onderhouden en met granieten stenen of stro zelf een huisje bouwen. Als ze vragen wat je wilt drinken en je zegt 'Een koud biertje?' kijken ze je niet begrijpend aan, om vervolgens water warm te maken op het houtfornuis voor een kopje granenkoffie.
Tenslotte is er een groep waar wij onszelf gemakshalve onder scharen van mensen die wel bewust gekozen hebben voor een bestaan op het platteland, met minder druk en meer vrijheid, maar met behoud van een zekere moderne levensstandaard, met inbegrip van een energieleverancier, een warme douche, een Ipad en een vliegvakantie op z'n tijd. Deze nieuwe bewoners van de Creuse hebben ook een moestuintje, omdat ze er nu eenmaal de ruimte voor hebben, en de vruchtbare aarde. Het is zeker geen principekwestie, en als er even wat minder tijd is, is de Supermarché snel gevonden.
Tussen al deze nieuwe 'type' mensen, vernieuwende invloeden en de veelheid aan mogelijkheden kan ik nog wel eens in de war raken. Wie ben ik? Wat wil ik? Wie wil ik zijn? Wat vind ik belangrijk? Wil ik in de makelaardij blijven werken, een spannend en dynamisch werkveld als tegenhanger voor het rustige platteland. Een markt die aantrekt en kansen biedt, een veelheid aan internationale contacten, maar ook onregelmatigheid en stress. Of moet ik ook proberen meer met het land te gaan doen? Kippen houden? De moestuin uitbreiden? En de gites, gaan we die nog 'doen'? Al drie jaar prijkt aan de linkerkant van dit blog een tekstje met wie we zijn, en wat we in dit verlaten stukje Frankrijk willen betekenen. De schuur, bestemd voor twee gites, waait niet zomaar om. De bouwvergunning is er ook. We kunnen morgen beginnen, maar het ontbreekt ons aan tijd. Het leven lijkt ons voorlopig een andere richting op te sturen, en hoewel het onderwerp regelmatig ter sprake komt, concluderen we zonder uitzondering: Misschien over een tijdje, maar nu nog even niet.
IJverig probeer ik mijn Nederlandse vriendschappen te onderhouden, regel ik ontmoetingen als we in Nederland zijn. Een paar vluchtige uurtjes, waarin we het hele jaar moeten doornemen, het is te kort. Ook hier, in Frankrijk, doe ik mijn best 'erbij te horen', doen we mee aan het sociale leven. We gaan naar de schoolbingo om geld in te zamelen voor buitenschoolse activiteiten. Voor het eerst krijg ik twee zoenen van de moeder van een klasgenootje van Viggo. En wie the rules kent van het kussen in Frankrijk, weet dat je er dan bij hoort. Dus ja, hoe klein ook, het voelt als een succesje. Maar Mon Dieu, wat duren die processen lang.
Gisteren is er opnieuw sneeuw gevallen. Het koude, witte goedje verstomde pardoes het gefluit van de vogeltjes, die iedere ochtend meer van zich lieten horen omdat ze voelden dat de lente in aantocht was. We zijn allemaal ziek geweest de afgelopen weken, en ik las in een Engels krantje dat de griepgolf in de Limousin het hevigst was. Viggo vroeg vandaag of we samen in de moestuin zouden gaan werken. Ik wist niet wat ik hoorde: Viggo is pas du tout geïnteresseerd in plantjes. De jongens hebben behoefte aan buitenlucht, zoveel is duidelijk, en moeders wil de ramen en deuren opengooien. En zonnestralen op haar gezicht. Vandaar dat we onszelf een leuk reisje naar Zuid-Spanje gunnen, eind april. Met het vliegtuig. L'hiver est dur. Een gewaarschuwd mens telt voor twee, toch?

Viggo 7 jaar!
Heel speciaal: Verjaardagsbezoek uit Nederland van Menno en Helene.



Doordat de scholen staakten tegen de bezuinigingen, hadden Viggo en Manu zomaar een dag vrij. Met hulp van de buurtjes hebben we een iglo gebouwd.


Foto voor de uitnodiging voor het kinderfeestje van Viggo.

Jardin de la Cure, Lioux les Monges dans la neige...
Regelmatig waren we te vinden in de Puy de Dome, om te sleeën en te skiën.