zondag 7 juni 2015

Pannenlikker

In de tuin ontdekken we overal nieuw leven
In mijn pre-Rob, pre-moeder en pre-emigratie leven heb ik best veel gereisd, ook buiten Europa. Ik was (en ben) vooral dol op Afrika, en droomde van een leven op het Afrikaanse continent, maar besefte na verloop van tijd dat de verschillen met mijn roots, normen en waarden, te groot zijn om me er echt thuis te kunnen voelen.
Waar ik nooit bij stil heb gestaan is dat de culturele verschillen tussen Nederland en Frankrijk, maar ook Engeland en België en andere Nederland omringende landen, weliswaar veel subtieler en minder zichtbaar zijn, en toch veel groter zijn dan ik zou kunnen vermoeden. Op vakantie in Frankrijk gaan de ervaringen niet veel verder dan du pain, du vin et du Boursin, de mooie natuur, de vriendelijke bakker die iedere ochtend de croissantjes inpakt. Nu we in Frankrijk leven en werken, en dagelijks met de Fransen te maken hebben en de Franse manier van doen op alle niveaus, worstelen we met de verschillen. Wat kan wel, en wat niet, wat is op het randje en wanneer gaan we compleet de mist in?
"Je vous embrasse tous les quatres" ("Ik omhels jullie allevier"), zegt een Française uit het dorp als ik beloof dat Rob langskomt voor een klus in haar huis. "Eh ja, bedankt, en u ook een prettig weekend...", stamel ik, me niet goed raad wetend met zoveel hartelijkheid. Voor Fransen is taal veel meer dan een praktisch instrument om met elkaar te communiceren. De Franse taal is retorischer van aard; verve, pathos, emoties en eloquentie maken deel uit van de dagelijkse praktijk. Het Frans kent ook meer hiërarchie. De tegenstelling tussen Vous en tu is een duidelijk voorbeeld. Ik weet nog altijd niet op welk moment in de relatie ik zonder gefronste wenkbrauwen over kan stappen van 'U' naar 'je'. In ons dorp woont een leuke vrouw, leeftijdgenoot, en het klikt tussen ons. Ik zeg nog altijd 'U' tegen haar, ondanks dat dit voor mij heel vreemd aanvoelt en het afstand creëert. De omgangsvormen in Frankrijk zijn beleefder en formeler en veel minder direct dan wij Nederlanders gewend zijn. En vooral ook minder uitbundig. Vorig jaar deed ik mee aan een straattheatervoorstelling in het dorp. De repetities vielen soms samen met het WK voetbal en  Rob hield me per sms op de hoogte van de prestaties van het Nederlands elftal. Als Nederland weer had gescoord, deed ik samen met een andere Nederlandse regelmatig een klein rondedansje, heel bescheiden uiteraard, zonder de repetitie dramatisch te storen. "Les Hollandais excité", mompelde een Franse deelneemster en ze stak haar neus in de lucht. 
Wat mij nog altijd frappeert, is dat Fransen zo stroef in de omgang zijn. Laatst besloot ik dat er toch echt weer gesport moest worden en ik raapte alle moed bij elkaar om op maandagavond naar Zumba (een fitnessprogramma gebaseerd op Latijns-Amerikaanse dans) te gaan, in het Salle des fêtes in Auzances. Het was een mooie, warme avond, en alle deuren en ramen stonden wagenwijd open, de dames in strakke sportkleding stonden in groepjes bij elkaar de laatste roddels door te nemen. Tot ze mij zagen en alle blikken mijn kant op gingen. Je zag ze denken: Wie is dat dan? Een N.I.E.U.W.K.O.M.E.R? Ik wendde me tot de leraar op het houten podium, een jongeman met een wijde basketbalbroek aan en een petje op zijn hoofd, stelde me voor en vroeg of ik een lesje mee mocht doen. In plaats van me hartelijk welkom te heten, sprak hij aarzelend: "Eh, oui,  ça ne me dérange pas". Dit betekent: "Eh, ja, dat stoort me niet." Heel erg welkom voelde ik me daardoor niet, maar het werd nog erger toen hij het groepje dames bij zich riep, vertelde dat ik een lesje mee wilde doen, en vroeg of dit hen zou storen. Opnieuw nam hij het woord 'storen' in de mond, maar ik besef dat ik het misschien wat minder letterlijk moet nemen. Bijvoorbeeld door zijn woorden te vertalen met: "Vinden jullie dit oke?" Ik begreep eerlijk gezegd niet waarom de groep toestemming moest geven voor mijn deelname. Hoe dan ook, het was een hele opluchting dat de dames akkoord gingen, en mij niet onverrichter zake naar huis stuurden. Maar de lol was er eigenlijk al af, en bovendien vond ik de les nogal suf. Inmiddels heb ik ontdekt dat er op internet hele fijne fitnessprogramma's zijn. Besparing van tijd en geld en lekker in je eigen tijd sporten. Er is slechts een nadeel: Het helpt de integratie niet. 
Wat betreft de omgang voel ik me meer thuis bij de Engelsen, waar ik beroepsmatig veel mee te maken heb. Very pleased to meet you, zeggen ze standaard als we elkaar ontmoeten voor een huisbezichtiging. Ze praten doorgaans veel en makkelijk, en zeggen zonder uitzondering dat ze blij zijn met je hulp. Daar waar de Fransen afwachtend zijn en weinig tot niks zeggen, laat staan dat ze laten merken wat ze van het huis vinden, struinen de Engelsen zelfstandig door het huis en de tuin, onderwijl opgewonden kreten uitslaand hoe gorgeous de omgeving is, en hoe lovely de keuken. In het begin dacht ik na iedere bezichtiging van Engelsen dat ik een bod in the pocket had, maar ik kreeg al snel door dat ik deze positive vibes meestal met een korreltje zout moet nemen. Het is de Engelse beleefdheidscultuur waar ik intussen aardig aan gewend ben, sterker nog, ik doe er volop aan mee en gebruik in elke mail minimaal please, many thanks, maybe en would you be so kind, hoe overdreven dit voor mijn gevoel ook is. Britten kunnen slecht ‘nee’ zeggen. Als ze iets niet willen, blijven ze er omheen draaien. Ze hebben ook regelmatig mails ‘niet ontvangen’. In het begin stuurde ik er nog wel eens een mailtje achteraan; inmiddels weet ik dat dit een waste of time is.
Het makkelijkst is vanzelfsprekend de omgang met Nederlanders. Wat is het prettig om de finesses van de taal te kennen en je genuanceerd uit te kunnen drukken. Waar Engelsen en Fransen de directheid van de Nederlanders als storend of beledigend kunnen ervaren, vind ik het juist fijn als klanten duidelijk zijn. "Dit wordt 'm niet", zei een Nederlandse al meteen bij aankomst bij een huis. Heerlijk zo'n reactie, dan hoeven we ook geen tijd te verliezen. Als Nederlandse houd ik namelijk ook erg van efficiency. Volgens mijn Engelse collega's in de makelaardij willen Nederlanders altijd het onderste uit de kan, zowel bij verkoop als aankoop. Hoewel ik dit gedrag eerder bij de Fransen bespeur (die zijn echt onwrikbaar als het om de prijs gaat), kwam ik er recent achter dat een pannenlikker - hoe symbolisch - een typisch Nederlands voorwerp is. Ik kon er hier nergens een krijgen, en heb bezoek uit Nederland gevraagd er eentje mee te nemen. Engelse klanten van Rob begonnen er laatst over. Een broer van haar is getrouwd met een Nederlandse, en tijdens een bezoek aan de Nederlandse familie kwamen ze achter het bestaan van de pannenlikker. Ze hebben het bescheurd, zo grappig vonden ze deze kitchen tool.
Hoewel cultuurverschillen de afgelopen jaren regelmatig tot grote frustraties leidden, weten we ons steeds beter aan te passen, en kunnen we bepaalde gedragingen beter interpreteren. Sterker nog, onbewust verfransen en verengelsen we een beetje mee. Regelmatig ontvang ik handgeschreven papiertjes met de post, bijvoorbeeld een offerte of van een verkoper die de prijs van zijn huis wil verlagen. Steeds vaker krabbel ik zelf ook iets op papier om het vervolgens te posten, in plaats van het op de computer uit te tikken en het uit te printen (in geval een originele handtekening nodig is). Bij Engelsen vragen we nooit om koffie (want dan krijgen we oploskoffie), altijd thee, en bij de Fransen trouwens ook om te voorkomen dat we een door de magnetron opgewarmd bakkie krijgen. Ook maken we dankbaar gebruik van het gegeven dat stipt op tijd komen geen strikte noodzaak is. We overdrijven niet, maar een beetje speling maakt het leven een stuk relaxter.
De grote diversiteit aan mensen die ons levenspad kruisen is misschien nog wel het mooiste aspect van emigreren. Vaak is het aanvankelijk zakelijke contact zo gezellig dat we ook privé met elkaar omgaan. Rob heeft soms de luxe dat hij, als hij op een klus zit, 's middags aanschuift aan de dis. Tijdens de lunch bij Engelsen, waar hij enkele weken aan het werk was, liet Rob zich ontvallen dat hij houdt van het stevige Engelse ontbijt. De volgende dag stond het voor hem klaar: geurige worstjes, bonen met spek, gebakken eieren en toast. Afgelopen week mocht hij bij Nederlanders aanschuiven: bij temperaturen boven de dertig graden verhuisde de familie de eettafel naar de schaduw van de grote kastanjeboom achter de watermolen, pal aan een ruisende rivier, voor de nodige afkoeling. Het klinkt romantisch, en dat is het ook. 'Wie maakt mij wat', moet Rob gedacht hebben (en dat deed hij ook).

Snoeien, snoeien en nog meer snoeien. Gelukkig hebben we Manu.


Onze huisslang, gelukkig een ongevaarlijke soort.

La fête des mères!
Tenten challenge! Wie kan het snelst zijn (nieuwe) tent opzetten? Oefenen alvast voor de zomervakantie, met Arjan en Ellen.


And the winners are.....!

Poney rijden bij Ferme Equestre Margnot, in Saint Marc à Frongier.





Evenement met honden in Saint Gervais d'Auvergne. Blindengeleidehonden, drijfhonden, speurhonden, allerlei honden vertoonden hun kunsten.


Een geweldig evenement! Een tweeweekse circustraining in een echte circustent op de speelplaats van de basisschool in Auzances, met een daverend 3,5 uur durend optreden van de schoolkinderen.

Viggo koos voor jongleren, niet het meest eenvoudige onderdeel.



Enkele plaatjes tijdens een wandeling vlakbij huis.